Mùa thơm Hà Nội

Sau những trận mưa, nắng cũng bừng lên, nhưng không còn cảm giác hầm hập, chói chang như trước, mà dịu dàng như một tấm voan mỏng trải lên phố phường Hà Nội. Thu về không ồn ào, mà lướt nhẹ như một cơn gió thoảng. Dạo chơi trên phố phường, ta bắt đầu nhìn thấy sắc vàng của trái thị trên những mẹt hàng chở sau xe đạp của các bà, các chị, rong ruổi từng con phố, mang hương thơm gợi thức về cái mùa đẹp nhất của Thủ đô đã đến.

Không hiểu sao, mỗi lần nhìn những trái thị óng vàng, tôi lại nhớ về tuổi thơ xưa. Hồi đó, thị nhiều và rất rẻ. Đi chợ, thi thoảng mẹ mua mấy trái thị còn nguyên cuống lá xanh về làm quà cho chị. Chị tôi cũng giống như lũ con gái thời ấy nhìn thấy thị là đưa lên mũi hít hà mãi cái hương thơm nhè nhẹ mà không thấy chán.

Với lũ trẻ trai nghịch ngợm như tôi hồi ấy, trái thị không hấp dẫn bởi mùi hương, mà hấp dẫn từ vị ngọt thơm bên trong lớp vỏ vàng óng mượt. Tôi biết đích xác rằng, trong quả thị kia chẳng hề có cô Tấm thảo hiền như câu chuyện cổ tích của bà và khi ăn vào cũng chẳng thể hôi miệng như lời dọa dẫm của chị.

Cốm và các sản phẩm từ cốm, gợi thức mùa thu Hà Nội

Mùa thu Hà Nội rất đẹp! Đương nhiên rồi! Cái đẹp của mùa thu Hà Nội đã đi vào thơ ca, hội họa, đi vào lòng người, đi vào nỗi niềm nhung nhớ của những người con sống xa Hà Nội. Mùa thu Hà Nội quyến rũ ở cảnh sắc và tiết trời, đó là ánh nắng dát vàng trên mặt Hồ Tây lăn tăn sóng; đó là làn gió heo may làm đổi màu chiếc lá bàng chao nghiêng phủ kín sân trường; đó là những bó cúc vàng kẽo kẹt buộc sau những chiếc xe đạp, chở cả mùa vàng qua từng con ngõ nhỏ... Nhưng, tôi lại thích gọi mùa thu bằng một cái tên khác: "Mùa thơm"! Tại sao ư? Bởi bên cạnh khung cảnh mùa thu nên thơ, Hà Nội còn tỏa ngát hương thơm của hoa trái làm ngây ngất lòng người.

Không chỉ quả thị mới biết tỏa hương thơm. Mùa thơm Hà Nội còn ngát hương của lúa non. Những hạt cốm màu xanh ngọc gói mình trong chiếc lá sen xanh đã làm nên thương hiệu cốm làng Vòng nổi tiếng.

Ở khu vực Nhà thờ lớn, cốm bán quanh năm, những ngày chính vụ này, số lượng người bán nhiều hơn, số lượng người mua cũng đông hơn, khiến khu vực này luôn tấp nập người qua lại. Hạt cốm dẻo, mang vị ngọt, thơm mùi sữa của lúa nếp non đã làm ngây ngất du khách bốn phương. Ai cũng muốn gói ghém hương sắc mùa thu ấy qua gói cốm làng Vòng hay bánh cốm dốc Hàng Than để mang về làm quà khi rời xa Hà Nội.

"Em ơi Hà Nội phố, ta còn em mùi hoàng lan, ta còn em mùi hoa sữa". Hai loài hoa đặc trưng mùa thu Hà Nội đã đi vào âm nhạc của nhạc sĩ Phú Quang với lời ca da diết. Hoa hoàng lan có vẻ đẹp độc đáo, tinh tế, với những cánh hoa dài, mảnh, màu vàng tươi sáng, mọc thành cụm trên cành. Vẻ đẹp này, kết hợp với hương thơm quyến rũ, giúp hoa mang đến cảm giác thư thái, tươi mới và tượng trưng cho sự mạnh mẽ, kiên cường cũng như niềm tin và hy vọng.

Nếu trước đây, hoàng lan được trồng phổ biến trong các biệt thự cổ trên đường Điện Biên Phủ, thì nay, nó được trồng rải rác ở một vài nơi trên phố phường Hà Nội. Khác với hoa sữa, hoa hoàng lan thơm nồng nàn nhưng say đắm, ngát hương. Chính vì thế, hoàng lan bao giờ cũng đắt giá và không thể thiếu trong gói hoa cúng dâng lên bàn thờ tổ tiên mỗi dịp thu về.

Còn với hoa sữa, hiện nay không chỉ trồng ở phố Quang Trung, đường Nguyễn Du, mà trồng mới ở một số tuyến phố của Thủ đô. Hoa sữa chỉ hấp dẫn khi ngửi hương thoang thoảng trong một buổi tối muộn cuối thu, trên con đường vắng vẻ, tiết trời se se lạnh, cho ta cái cảm giác mơ màng, mang một nỗi buồn hư ảo, vu vơ trong tâm thức.

Mùa thu Hà Nội còn nằm trong hương vị của ẩm thực Hà thành, đó là bát chè cốm thanh mát, những quả sấu chín vàng ươm, dầm thêm chút muối với đường ớt cay xè, khiến nàng thiếu nữ ngượng ngùng, xuýt xoa bởi vị chua cay làm ửng hồng đôi má. Đó là chiếc bánh nướng, bánh dẻo gia truyền Bảo Phương trên phố Thụy Khuê, hay thương hiệu bánh nướng bánh dẻo truyền thống trên phố Bà Triệu của Xí nghiệp Bánh kẹo Hà Nội đã gắn với người Thủ đô từ thời bao cấp.

Thưởng thức bánh nướng thì không thể thiếu ấm trà nóng, được ướp hương từ những bông sen Bách diệp Tây Hồ. Nhưng có lẽ, vào mùa thu này, du khách đến với Hà Nội không thể bỏ lỡ món ốc nguội dậy mùi thơm của giấm bỗng ở quán cô Lan trên phố Bùi Thị Xuân, hay cô Xuân trên Ô Quan Chưởng… Người ta nói với nhau rằng đúng là "Ốc tháng mười, người Hà Nội", bởi sự khéo léo của người Tràng An khi chế biến món ăn tưởng như dân dã nhưng đầy tinh tế này…

Mùa thu có ngày rằm tháng bảy, có Tết Trung thu, trong mâm cỗ thành kính dâng lên bàn thờ gia tiên, có hương thơm của quả thị, mùi thơm của trái dứa, mùi thơm của cốm non, mùi thơm của hoa hoàng lan,... Tất cả hòa quyện với hương thơm của trầm, khói nhang bảng lảng thành một mùa thơm không chỉ của thiên nhiên mà còn của lòng người.

Đó là mùa thơm của ký ức tuổi thơ, của tình thân, của lòng hiếu nghĩa với tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Mùa thơm Hà Nội còn níu bước chân ta, để dù đi đâu, ở đâu, lòng ta vẫn hướng về mảnh đất Tràng An ngàn năm văn hiến, nơi có một mùa thu dịu dàng, ngát hương luôn vẫy gọi, đón ta trở về…!